Özel Fuar Hastanesi dâhiliye uzmanı Dr. Figen Özmen yardımcı diyabet hakkında önemli bilgiler aktardı.
Diyabet Nedir?
Diyabet, pankreasın kan şekerini düzenleyen bir hormon olan insülini yeterince üretememesi ya da üretilen insülini kullanamaması ile kandaki şeker düzeyinin yükselmesi şeklinde özetlenebilir. Diyabetin tanımını biraz detaylandıralım.
Dışarıdan aldığımız besinleri bağırsaklarda parçalarız. Böylece besinler, hücrelerin ihtiyaç duyduğu glikoza dönüşürler. Glikoz, kana geçerek hücrelere iletilir. Kan şekerini düzenleyen insülin hormonu yardımıyla da hücrelerin içine geçer. İnsülin hormonu yetersizse ya da görevini yapamıyorsa hücrelere ihtiyaç duyduğu glikoz iletilemez. Bu durumda kanda glikoz miktarı artar. Kandaki glikoz miktarı, kişinin diyabetli olup olmadığına dair bilgi verir. Söz konusu miktarı öğrenmek için kan şekeri ölçümü yapılır.
Diyabet tanısı için açlık kan şekeri ölçümü, tokluk kan şekeri ölçümü, HbA1c ölçümü, oral glikoz tolerans testi ve idrarda şeker ölçümü yapılabilir.
Bu konuda diyabet öncesi dönem, Tip1 diyabet, Tip2 diyabet, gebelik diyabeti, çocukluk çağı diyabeti şeklinde farklı sınıflandırmalar yapılır. Bunları biraz inceleyelim...
Pre Diyabet
Diyabet başlangıcı ya da diyabet öncesi dönem olarak da adlandırılır. Prediyabet, ileride diyabet gelişme riskinin yüksek olduğunun göstergesidir ve bu dönemde yaşam tarzındaki değişikliklerle gelişmesi %45- %48 oranında önlenebilir.
Pre diyabet tanısı için AKŞ’nin (açlık kan şekeri) 100-125 mg/dl arasında olması, OGTT’nin (oral glikoz tolerans testi) 140-199 mg/dl arasında olması, HbA1c’nin %5.7-%6.4 arasında olması gerekir.
Tip 1 Diyabet
Juvenil diyabet olarak bilinen durumda, insülin hormonlarının eksikliği söz konusudur. Bu nedenle dışarıdan insülin alımı ile tedavi yapılabilir.
Tip 2 Diyabet
Pankreasın yeterli miktarda insülin salgılayamaması veya salgılanan insülinin yeterli derecede kullanılmaması nedeniyle kan şekerinin yükselmesi durumudur. Bu tür diyabetliler için ilaç kullanımı veya insülin tedavisi söz konusudur. Ayrıca aralıklı olarak şeker ölçümü yapmaları istenir. Doğru beslenme ve egzersiz ile kandaki şeker seviyesi düşürülebilir.
Gebelik Diyabeti
Gestasyonel diyabet olarak da bilinir. Hamilelikte ortaya çıkar. Tip 2 diyabet için risk grubudur. Diyet uygulanır ve gerektiğinde insülin uygulanır.
Diyabetin Neden Olduğu Sağlık Sorunları
Diyabet, kontrol altına alınmazsa farklı sağlık sorunlarına neden olabilir. Kalp, kan damarları, sinir sistemi, böbrekler, gözler hasar görebilir. Kalp rahatsızlıkları ve inme riski artar. Ayaklarda sinir hasarı, görme bozukluğu görülebilir.
Diyabetin Tedavisi Var mı?
Diyabet tedavisi (şeker hastalığının tedavisi) olarak bilinen süreçte, kan şekeri seviyesini normale yaklaştırmak amaçlanır. Bu amaçla diyet, egzersiz ve takip istenir. Ayrıca hap kullanımı, insülin iğnesi kullanımı gibi tedavi yöntemleri de söz konusudur. Burada kişinin egzersiz, beslenme ve şeker ölçümü gibi konularda da bilinçli olması önemlidir.
Diyabet Tedavisinde Diyabetliye Düşen Ödevler
Diyabetli, ideal vücut ağırlığına ulaşmak üzere beslenme ve egzersiz konusunda disiplinli bir yaşam tarzı benimsemelidir. Düzenli olarak şeker ölçümü yapmalıdır. Kan şekeri ölçümleri için diyabet günlüğü tutmalıdır. Kan şekeri düzeyi, kan basıncı düzeyi, kolesterol düzeyi sürekli takip edilmelidir. Diyabetli kişiler, böbrek taraması, göz kontrolü gibi rutin kontrolleri aksatmamalıdır.
