Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) Yönetmeliğinin 23 Eylül 2022 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile değiştirildiğini ve ÇKS başvuru döneminin 4 ay ile sınırlandırıldığını hatırlattı.
2023 yılı ÇKS başvurularının, yeni yönetmelik çerçevesinde 1 Ekim 2022 tarihinde başlamış olup, 31 Aralık 2022 tarihinde sona ereceğini belirten Bayraktar açıklamasına şöyle devam etti:
“Tarım ve Orman Bakanlığı, tarımda dijitale geçiş uygulaması ile arazi beyanında ve ek belgelerinde değişiklik olmayan çiftçilerin başvurularını e-Devlet üzerinden kabul etmeye başladı. Diğer çiftçilerimizin başvuru belgeleri ise geçmiş yıllarda olduğu gibi Odalarımız tarafından tamamlanmakta, çiftçilerimiz tarafından Tarım ve Orman Bakanlığı İl/İlçe Müdürlüklerine teslim edilmektedir.
Bu yıl yapılan yeni uygulamalara çiftçilerimiz yeterince uyum sağlayamıyor. Özellikle uygulamanın ilk yılı olması nedeniyle e-Devlet başvurularında sık sık sistem sorunu yaşanıyor.
2022 yılında 2 milyon 172 bin 974 çiftçinin, toplam 15,3 milyon hektar tarım alanı ÇKS’ye kaydedildi. 2023 tarımsal üretim dönemi için ise, Odalarımızdan alınan bilgilere göre bugüne kadar yaklaşık 1 milyon 460 bin çiftçinin, 10,6 milyon hektar alanının kaydı yapıldı.
Bilindiği üzere ÇKS kaydını yaptırmayan çiftçilerimiz desteklerden yararlanamıyor, tarım sigortası yaptıramıyor ve düşük faizli kredi kullanamıyor. Çiftçilerimiz yaşanması muhtemel herhangi bir doğal afet sonucu meydana gelebilecek zararlar doğrultusunda, kredi borçlarını düşük faizle erteleyemiyor veya afet sonrası yapılacak her türlü tarımsal desteklerden yararlanamıyor.
TÜİK verilerine göre ülkemizde işlenen toplam tarım alanı 23,5 milyon hektarken ÇKS’ye kayıtlı alan 15,3 milyon hektardır. Her yıl ülkemizde ortalama 8,2 milyon hektar tarım arazisi kayıt altına alınamıyor. Bu alanların önemli kısmında üretim devam etse de çiftçilerimiz destek alamıyor.
ÇKS’ye kaydolamayan 8,2 milyon hektar tarım alanı; intikali yapılamamış, hissedarlar arasındaki sorunlar veya arazilerin çok küçük olması nedeniyle işlense de ÇKS’ye kaydettirilmeyen, atıl tarım alanları ve ecrimisil ile işlenen hazine arazilerinden oluşuyor. Bu alanlarda üretim yapan çiftçilerimiz yüksek üretim maliyetleri karşısında destek de alamayınca üretimden vazgeçmek durumunda kalıyor.
Ziraat Odaları Bilgi Sistemi’ne (ZOBİS) göre, 2022 yılında Ziraat Odalarımıza kayıtlı olarak, tarımsal üretime devam eden 5 milyon 186 bin 206 çiftçi varken ÇKS’ye kayıtlı çiftçi sayısı 2 milyon 172 bin 974’dür. Bu rakamlara göre ülkemizde üretim yapan çiftçilerin yüzde 58’inin ÇKS kaydı bulunmuyor.
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de, tarımsal üretimde sürdürülebilirliği sağlamak ve çiftçileri tarımda tutabilmek için tarımsal destekler önemlidir. Bu önem her geçen gün artıyor.
Gıda güvencesinin sorgulandığı, iklim değişikliği ile gelecekte tarımsal faaliyetlerin daha da zorlaşacağı bir ortamda ÇKS Yönetmeliğindeki kayıt şartları nedeniyle üretim yapan çiftçilerimizin destek alamaması kabul edilebilir değildir. Bu nedenle ÇKS Yönetmeliği yeniden değiştirilmeli, üretim yapan her çiftçi kayıt altına alınarak, üretim yapan tüm çiftçilerin desteklenmesi sağlanmalıdır.
Tarım alanlarının ÇKS kaydında bu sorunlar devam ederken, bir de başvuru süresinin 31 Aralık 2022 tarihinde sona ermesiyle kaydı yapılabilir araziler de kayıt dışı kalacaktır.
Başvuru süresinin bitmesine kısa bir süre kalmasına rağmen, 2022 yılında ÇKS’ye kayıt yapan çiftçilerin yaklaşık üçte biri bu yıl başvuru yapmadı. Bu nedenle 31 Aralık 2022 tarihinde bitecek olan 2023 yılı ÇKS kaydı başvuru süresi uzatılmalıdır.
Çiftçilerimiz de kalan 10 günlük sürede yaşanabilecek yoğunluğu göz önünde bulundurarak kayıtlarını bir an önce yaptırmalıdır. ÇKS başvuru dosyasının hazırlanmasında ve e-Devlet başvurularında Ziraat Odalarımız çiftçilerimize yardımcı olmaktadır.
ÇKS’ye kaydını yaptıracak çiftçilerimizin Çiftçi Belgesini alabilmesi, Ziraat Odası kayıtlarının aktif kalabilmesi için kayıtlı olduğu Ziraat Odasına en kısa zamanda başvurmaları gereklidir.”
